Charakterystyka współczesnych monitorów OLED na przykładzie modelu AOC AGON PRO AG276QZD

Po latach unikania rynku monitorów, wyświetlacze OLED w ostatnich latach w końcu zaczęły się coraz częściej pojawiać, początkowo wyłącznie w wersji o przekątnej 27 cali i rozdzielczości 2560 x 1440 pikseli, by z czasem rozwinąć się do większych przekątnych i rozdzielczości, a także wchodząc na rynek ultrapanoramicznych monitorów, zarówno tych o proporcjach 21:9 jak również 32:9. Obecnie za rozwój rynku monitorów OLED odpowiadają dwie główne firmy, odpowiedzialne za produkcję paneli. Jest to LG Display oraz Samsung Display. Ten pierwszy upowszechnił ekrany nazywane WOLED, z kolei Samsung zaprezentował swój własny patent o nazwie QD-OLED. Czym charakteryzują się dzisiejsze monitory OLED? Omówimy to na przykładzie jednego z bardziej atrakcyjnych cenowo modeli, jakim jest AOC AGON PRO AG276QZD (który notabene był ostatnio także u nas testowany). Drobnym dodatkiem będzie AOC PD49, na którym na chwilę się zatrzymamy, by pokazać także zalety QD-OLED.

Autor: Damian Marusiak

Wybór AOC AGON PRO AG276QZD jako swoistego przewodnika po tym, czym charakteryzują się obecne monitory OLED, jest związany przede wszystkim z faktem, iż obecnie to najbardziej atrakcyjny cenowo sprzęt. W sklepach znajdziemy go w cenie poniżej 3000 złotych i choć oczywiście nadal nie jest to niska kwota, to systematycznie staje się on coraz atrakcyjniejszym wyborem, zwłaszcza jeśli zalety technologii OLED są dla użytkownika kluczowe przy wyborze kolejnego urządzenia do gier. AOC AGON PRO AG276QZD oferuje blisko 27-calowy wyświetlacz o rozdzielczości 2560 x 1440 pikseli, z dodatkiem wsparcia dla technik NVIDIA G-SYNC Compatible (od razu podkreślę, że monitor ten nie posiada systemu aktywnego chłodzenia) oraz AMD FreeSync Premium, a częstotliwość odświeżania wynosi 240 Hz. Całość dopieszczona jest ekstremalnie niskim czasem reakcji, wynoszącym 0.01 ms Grey-To-Grey.

Omawiamy najważniejsze zalety oraz słabsze strony technologii OLED w monitorach na przykładzie modelu AOC AGON PRO AG276QZD.

Test AOC AGON PRO AG276QZD - Monitor OLED dla graczy. Dobra jakość obrazu i wybitna szybkość matrycy w ruchu

Zanim przejdziemy do omówienia najważniejszych zalet ekranów OLED, przez chwilę skupmy się na technicznych aspektach, które stoją za samoemisyjnymi diodami organicznymi. Na budowę pojedynczej diody składa się pięć elementów: dwie elektrody przewodzące w postaci ujemnej katody (znajdującej się w górnej części diody) oraz dodatniej anody (umieszczonej jako najniższa warstwa diody OLED); dwie warstwy organiczne oraz podłoże. Na anodę nakłada się najpierw warstwę przewodzącą, zbudowaną z organicznych półprzewodników typu n (mają w swojej budowie znacznie więcej elektronów niż dziur, czyli wolnych miejsc po elektronach). Następnie na warstwę przewodzącą wprowadza się warstwę emisyjną, składającą się z półprzewodników typu p (charakteryzuje się budową ze znacznie większą ilością dodatnich dziur, które zachowują się jak dodatni ładunek elementarny, w porównaniu do elektronów). Zadaniem warstwy emisyjnej jest emitowanie promieniowania elektromagnetycznego w zakresie widma widzialnego.

Test Philips Evnia 42M2N8900/00 - 42-calowy monitor 4K OLED dla graczy. Świetna jakość obrazu w formacie XL

Przyłożenie napięcia do diody OLED powoduje szybki przepływ elektronów z ujemnej katody do dodatniej anody, zatem ta pierwsza podaje elektrony do warstwy emisyjnej, a anoda pobiera elektrony z warstwy przewodzącej. W momencie spolaryzowania złącza (mowa o miejscu złączenia dwóch półprzewodników typu p i n) w kierunku przewodzenia, warstwa emisyjna jest naładowana ujemnie, jednocześnie warstwa przewodząca staje się bogata w dodatnio naładowane dziury. Oddziaływanie elektrostatyczne przyciąga elektrony i dziury, które ze sobą rekombinują (proces odwrotny do jonizacji, gdzie łączą się pary cząstek o przeciwnych ładunkach elektrycznych). Dzieje się to blisko warstwy emisyjnej, bowiem dziury w półprzewodnikach organicznych są bardziej mobilne niż elektrony (odwrotnie niż w przypadku półprzewodników nieorganicznych). W momencie rekombinacji elektron przechodzi na niższy poziom energetyczny, czemu towarzyszy emisja promieniowania elektromagnetycznego w zakresie widma widzialnego. Aby zapewnić dobre świecenie diod OLED, do ujemnej katody wykorzystywane jest najczęściej aluminium lub wapń o dobrych właściwościach emisyjnych oraz wysokich możliwościach odbijania światła. W przypadku dodatniej anody, wykorzystuje się przezroczysty materiał o nazwie Indiumtinoxid (roztwór stały tlenku indu i tlenku cyny). Z kolei zmiana polaryzacji napięcia w diodzie OLED powoduje, że zostaje ona wygaszona, tym samym uzyskując perfekcyjną jakość czerni.

Ekran OLED w AOC AGON PRO AG276QZD oferuje blisko 95% pokrycie barw DCI-P3 (tzw. szeroka paleta barw) oraz 100% pokrycie dla przestrzeni sRGB

AGON PRO AG456UCZD - zakrzywiony monitor OLED dla graczy. Niski czas reakcji, HDR i obsługa AMD FreeSync Premium

Choć ogólna zasada tworzenia diody OLED jest wyjaśniona, LG i Samsung w pewny sposób modyfikują ich działanie, by stworzyć odpowiednio panele WOLED oraz QD-OLED. W przypadku pierwszego z typów OLED-ów, oddzielne niebieskie, zielone i czerwone emitery są zastąpione przez pojedynczą warstwę (bazującą na diodzie ze zmieszaną barwą żółtą oraz niebieską), wytwarzającą białe światło. Owe białe światło następnie jest przepuszczane przez filtry kolorów, by oddzielnie stworzyć czerwone, niebieskie oraz zielone piksele, a także czwarty biały piksel pozbawiony filtra koloru. Celem jest zwiększenie żywotności takiego panelu, choć skutkiem ubocznym jest niższa jasność oraz nieco mniej nasycone kolory, przynajmniej w porównaniu do QD-OLED, które opracował Samsung Display. Rdzeniem Quantum Dot OLED jest niebieska dioda OLED będąca źródłem światła oraz kropki kwantowe umieszczone na zielonych oraz czerwonych filtrach, umieszczonych bezpośrednio nad niebieską diodą OLED. Takie rozwiązanie ma umożliwić produkcję matryc o zwiększonej jasności oraz o większym nasyceniu barw - ta ostatnia cecha jednak będzie widoczna przede wszystkim w telewizorach, w mniejszym stopniu w monitorach, choć i tak przy mierzeniu wyników ekranu WOLED i QD-OLED obok siebie zobaczymy, że ten drugi jest nieco bardziej nasycony kolorami. Ekran QD-OLED ma również zredukowaną liczbę subpikseli (3 zamiast 4) oraz warstw emitujących światło (2 zamiast 4) względem typowych matryc OLED WRGB. Tym samym liczba warstw w takim panelu ma zostać zmniejszona z 22 do 13, co przekłada się przede wszystkim na niższy koszt produkcji takiej matrycy. Najnowsza generacja QD-OLED wypada również nieco lepiej od WOLED w kontekście wyświetlania czcionek - są one nieco ostrzejsze.

Ekran OLED to przede wszystkim olśniewająca czystość obrazu w dynamicznym ruchu, bez widocznego smużenia czy powidoków. Element ten w AOC AGON AG276QZD wypada bez zarzutu

Jaki monitor kupić? Polecane monitory do biura i grania na czerwiec 2024. Poradnik zakupowy w różnych przedziałach cenowych

Jakie są obecnie najważniejsze zalety ekranów OLED w monitorach do gier? Dla wielu prawdopodobnie najważniejszą cechą będzie ekstremalnie niski czas reakcji, niski input lag, co docelowo prowadzi do uzyskania praktycznie idealnej ostrości obrazu w szybkim ruchu i to bez posiłkowania się funkcjami, które są niezbędne przy wyświetlaczach LCD (overdrive, stroboskopowe podświetlenie). Doskonale to widać na przykładzie niedawno testowanego AOC AGON PRO AG276QZD. Przy zachowaniu częstotliwości odświeżania na poziomie 240 Hz, obraz poruszający się w bardzo szybkim tempie pozostaje ostry i dobrze widoczny dla naszych oczu. Nie ma obawy o pojawienie się smużenia czy powidoków, które są zmorą wielu ekranów LCD, zwłaszcza tych bazujących na matrycach VA. Tym samym monitor OLED sprawdzi się znakomicie do dynamicznych gier, np. tych opartych o tryby multiplayer.

Kąty widzenia w ekranie OLED (tutaj na przykładzie AOC AGON PRO AG276QZD) również prezentują się wybitnie - obraz pozostaje odpowiednio nasycony kolorami i bez zniekształceń nawet przy mocnym odchyleniu się od środka ekranu

Współczesne monitory OLED, tj. AOC AGON PRO AG276QZD, prezentują się lepiej od LCD także pod względem kątów widzenia. Gdy spojrzymy na LCD, to ostateczna jakość obrazu pod kątem będzie mocno uzależniona od typu matrycy. IPS wypada nieźle, choć pogorszenie obrazu może być widoczne pod ostrym kątem. Zdecydowanie gorzej wypada tutaj VA, bowiem już pod niewielkim kątem zaburzenia obrazu są widoczne - mowa przede wszystkim o spadku kontrastu, co powoduje że wyświetlany materiał w mgnieniu oka staje się wyprany z barw. OLED, zarówno WOLED jak i QD-OLED (zwłaszcza ten drugi), wypada pod tym względem znakomicie. Nawet pod ostrym kątem jest w stanie zachować naturalny obraz, pozbawiony zniekształceń wynikających ze spadku współczynnika kontrastu. Wraz z bardzo wysokim kontrastem w parze idzie świetna jakość czerni bez efektu bloomingu (co z kolei jest bardzo widoczne w monitorach LCD z podświetleniem Mini LED, nawet tych bardzo rozbudowanych pod względem liczby stref wygaszania). Świetna jakość czerni jest kluczowa dla uzyskania w pełni plastycznego obrazu.

Gdy patrzymy na wygląd monitora AOC AGON PRO AG276QZD, to z pewnością wiele osób zwróci uwagę na jego smukły design. Tutaj również uwypukla się kolejna cecha charakterystyczna paneli OLED. Chodzi o brak dodatkowego systemu podświetlenia. W przypadku OLED-ów, każdy piksel jest własnym źródłem światła. co jest kolejnym powodem oferowania tak dobrej jakości czerni (gdy jakiś piksel nie wymaga świecenia, to jest wyłączany, tworząc idealną barwę czarną). Nawet dla rozdzielczości 2560 x 1440, mowa tutaj o 3.7 milionach niezależnych od siebie stref wygaszania. To więcej niż jest w stanie zaoferować jakikolwiek panel LCD z podświetleniem Mini LED, nawet jeśli to najbardziej rozbudowany ekran 8K. Gdyby matryca oferowała rozdzielczość 4K (3840 x 2160), wówczas mielibyśmy do czynienia z ponad 8 milionami stref wygaszania (wszak każdy jeden piksel to jedna niezależna strefa). Tak precyzyjne działanie ekranów OLED pomaga w oferowaniu znacznie lepiej prezentującego się obrazu także w trybie HDR i to pomimo niższej luminancji w stosunku do ekranów LCD, ale o nieporównywalnie mniej precyzyjnym działaniu lokalnych systemów wygaszania.

Ekran OLED jest bardziej delikatny niż LCD i bardziej narażony na wypalenia czy powidoki, powstające na skutek długotrwałego wyświetlania tego samego elementu, tym bardziej warto docenić opcje w menu OSD OLED-ów, które mają minimalizować tego typu efekty

Choć OLED jako technologia ma wiele istotnych, z punktu widzenia graczy, zalet, nie jest to bynajmniej forma idealna dla matrycy. Wyświetlacze z samoświecącymi diodami nadal są dopracowywane, a element nad którym pochyla się zwłaszcza LG Display, jest ogranicznik luminancji na całej powierzchni ekranu. Zdarza się bowiem bardzo często, że przy sceneriach z mocno ograniczoną jasnością, dochodzi do jeszcze mocniejszego spotęgowania tego efektu i dodatkowego ściemnienia matrycy. Może to być nieprzyjemne zjawisko zwłaszcza wtedy, gdy z ekranu korzystamy z pełnym świetle dnia. Zwykle wystarczy na moment wywołać jakiś większy ruch na wyświetlaczu (choćby odpalenie na chwilę menu gry i wyłączenie z powrotem), by luminancja ekranu wróciła do pierwotnego stanu.

AOC AGON PRO AG276QZD przed wyłączeniem i po włączeniu trybu czyszczenia matrycy (usuwanie powidoków)

OLED nie jest również doskonały pod kątem możliwych wypaleń ekranu. Choć w ostatnich latach producenci robią wiele, by maksymalnie zwiększyć żywotność takich matryc, nadal jest to temat, który istnieje, także w świadomości użytkowników. Z tego względu zawsze warto korzystać z pomocnych technik, oferowanych przez producentów. AOC AGON PRO AG276QZD posiada w menu OSD kilka interesujących funkcjonalności, które pozwolą maksymalnie długo cieszyć się doskonałą jakością obrazu. Jedną z takich funkcji jest czyszczenie matrycy, które trwa tylko około 10 minut, ale pozwala usunąć nawet mocno widoczne powidoki (coś jak echo obrazu, który przez dłuższy czas był wyświetlany na ekranie i jest potem nadal widoczny nawet po zmianie tapety lub przy włączeniu scenerii, w których dominują szare odcienie). Można również zdecydować się na aktywację wygaszacza, który automatycznie uruchamiałby się, gdybyśmy pozostawili włączony monitor na dłuższy okres czasu bez jakiekolwiek ruchu na wyświetlaczu.

Koniec końców, decydując się na taki monitor jak przykładowo AOC AGON PRO AG276QZD, użytkownicy mogą liczyć na bardzo dobrą jakość wyświetlanego obrazu. Wpływ na to ma nie tylko odpowiednie nasycenie barw, ale również bardzo wysoki współczynnik kontrastu, doskonała jakość czerni, bardzo szerokie kąty widzenia, które nie powodują degradacji obrazu nawet pod ostrym kątem, aż w końcu ekstremalnie niski czas reakcji i wręcz idealna ostrość w bardzo dynamicznym ruchu, pozbawiona smużenia czy powidoków. Jeśli jesteście w stanie zaakceptować konieczność dbania o taki ekran, to obecnie trudno znaleźć coś wyraźnie lepszego, zwłaszcza jeśli szukamy sprzętu do gier.

Materiał zawiera lokowanie produktu marki AOC